شرایط کاشت بذر خیار گلخانه‌ای
با توجه به مزایای زیاد کاشت بذر خیار در گلخانه ، بسیاری از افراد برای کشت خیار گلخانه ای اقدام می‌کنند. انواع مختلفی از بذر خیار هیبرید گلخانه ای وجود دارد.
برای آشنایی بیشتر با این انوع بذرها و شرایط کاشت بذر خیار در گلخانه، در این مقاله سعی شده تا مطالبی جهت آموزش در این زمینه جمع‌آوری و به بررسی ابعاد مختلف کشت بذر خیار گلخانه‌ای پرداخته شود. با ما همراه باشید.
انواع بذر خیار گلخانه ای را میتوانید از فروشگاه بهاران تهیه کنید.
انواع بذر خیار گلخانه‌ای
خیار گیاهی از خانواده کدوئیان که در مناطقی دارای آب و هوای معتدل و در فصل گرما کاشته میشود. بذر خیار گلخانه‌ای بسیار پرفروش است؛ چرا که این گیاه برای بسیاری از افراد، یک گزینه‌ی اساسی در سبد خوراک می‌باشد. ارقام خیار گلخانه ای معمولا” همگی دارای گل ماده هستند این ارقام پارتنوکارپ بوده به این معنی که برای تشکیل میوه نیازی به گرده افشانی ندارند.
ارقام مختلفی از خیار در گلخانه های ایران کشت می شود که از نظر تعداد گل می توان آنها را به سه دسته تک گل، میانگل و پرگل تقسیم بندی نمود. ارقام تک گل معمولا” در هر بند 1 تا 2 گل تولید می کنند و مخصوص کشت در نقاط سردسیر باطول روز کوتاه هستند.
ارقام میانگل در هر بند قابلیت تولید 2 تا 3 گل را داشته و در تمام طول سال می توان آنها را کشت کرد و در آخر ارقام پرگل خیار گلخانه ای که پتانسیل تولید 3 تا 4 بذر را در هر بند داشته و مخصوص کشت در فصل بهار و تابستان با طول روز بلند می باشند.
از جمله مهمترین ارقام کشت شده در کشور می توان به رقمهای : ناگین، شهاب، گالاردو ، ویهان، هلیوم، سپنتا، سبا، باراد ، ماریستا و …. اشاره نمود.
خیار علاوه بر اینکه یک ماده‌ی غذایی مهم است، بلکه برای ساخت انواع ماسک صورت چه به شکل دست ساز و یا حتی کارخانه‌ای، مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاشت خیار در گلخانه مزایای زیادی دارد؛ از جمله:
- افزایش کیفیت میوه
- عدم وجود نیاز به فرآیند گرده افشانی
- رشد میوه‌هایی خوش رنگ، یک اندازه و مرغوب
- عدم وجود طعم تلخی در همه‌ی قسمت‌های میوه
- عملکرد عالی و استفاده‌ی بهینه و مناسب از فضای گلخانه
- استفاده کردن بهینه از نیروی کار از طریق متراکم بودن کشت
- وجود امکان توسعه دادن سیستم آبیاری در شرایط محیط گلخانه
- میزان مقاومت مناسب نسبی به برخی از عوامل بیماری زای قارچی
کاشت بذر خیار گلخانه ای
در کاشت بذر صیفی خیار باید به یک سری نکات توجه کرد. برای مثال معمولاً فاصله‌ی بین بوته‌ها بر روی خط کشت، حدود چهل سانتی متر باید باشد و در صورت ایجاد کردن فاصله‌ای کمتر از این میزان بین بوته‌ها و کاشت تعداد بیشتری از بذر در آن محدوده، بوته‌ها دچار مشکل کمبود نور و عدم تهویه مناسب خواهند شد.
نکته‌ی مهم دیگر در ارتباط با روش کاشت بذر خیار این است که شرایط هوای محیط گلخانه، مناسب نگه داشته شود. در این روش کشت، بذر صیفی خیار مستقیماً در زمین و در روی ردیف‌های مشخص کاشته میشود. البته باید توجه داشت که عمق کاشت بذر نباید از یک بند انگشت تجاوز کند و برای جوانه زنی بهتر در خاکهای سنگین می توان مقداری کوکوپیت یا پیت ماس را درون حفره ای ریخت و بذر را در آن کشت نمود.
در این روش، میزان جوانه زنی و سبز شدن بذر خیار به دلیل سبک بودن بستر و نبود عوامل بیماری زا بیشتر خواهد شد. برای کسب نتیجه‌ی بهتر در این زمینه، در صورتی که چنین شرایطی فراهم نبود، میشود از نشاء کاری استفاده کرد و بعد از اینکه شرایط نشاء‌ها مناسب شد، به زمین اصلی گلخانه ، انتقال داد.
فاصله کاشت خیار گلخانه ای
در کاشت بذرهای خیار در گلخانه، تعیین فاصله‌ای مناسب بین بوته‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. این فاصله باید به گونه‌ای انتخاب شود که گیاهان بتوانند به‌خوبی رشد کرده و فضای کافی برای توسعه ریشه‌ها و ساقه‌های خود داشته باشند. معمولاً برای فاصله ی بین بوته ها فاصله‌ای بین ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر میان بذرها پیشنهاد میشود. این اندازه به گیاهان این امکان را میدهد که نور کافی دریافت کرده و از تهویه بهتری برخوردار شوند.
فاصله بین ردیف‌ها
همچنین، فاصله میان ردیف‌های کاشت نیز باید به دقت تنظیم گردد. فاصله‌ای بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر معمولاً برای این منظور توصیه میشود. این فضا نه تنها به عبور و مرور کمک می‌کند، بلکه امکان انجام عملیات زراعی را نیز فراهم می‌آورد.
عرض پشته و تعداد خطوط کشت
انتخاب عرض پشته و تعداد خطوط کشت بر روی هر پشته تأثیر مستقیمی بر رشد و عملکرد خیار دارد. برای عرض پشته‌ها، معمولاً اندازه‌ای بین ۶۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر در نظر گرفته میشود. این اندازه به نوع سیستم کشت و فاصله بین ردیف‌ها بستگی دارد. پشته‌های عریض‌تر می‌توانند به توسعه بهتر ریشه‌ها و بهبود زهکشی کمک کنند.
در مورد تعداد خطوط کشت، بسته به عرض پشته و نوع خیار (بوته‌ای یا رونده)، می‌توان یک یا دو خط کشت در نظر گرفت. در سیستم‌های دو خطی، فاصله بین خطوط کشت معمولاً بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر توصیه میشود تا گیاهان به نور و تهویه مناسب دسترسی داشته باشند.
شرایط کمکی برای جوانه زنی بهتر از بذر خیار گلخانه ای
معمولا استفاده از بذر آفتابگردان، برای تسهیل و کمک کردن به سبز شدن بذر خیار گلخانه ای، در بافت خاکهای سنگین و البته در روش کشت مستقیم، می‌تواند بسیار مفید باشد. علت این تاثیر مثبت بذر آفتابگردان بر بذر خیار، این است که آفتابگردان به‌راحتی سطح خاکی با ویژگی سنگین بودن را می‌شکافد و از این جهت می‌تواند در سبز شدن بذر صیفی خیار نقش مهمی داشته‌باشد. البته بعد از اینکه حداقل دو برگ از بذر صیفی خیار جوانه زد و نمایان شد، آن وقت می‌توان بوته‌ی آفتابگردان را کلا از خاک درآورد تا بذر صیفی خیار به راحتی رشد کند.
برای تهیه بذر خیار گلخانه‌ای موجود در فروشگاه کشاورزی آنلاین بهاران، وارد شوید.
دمای گلخانه خیار چقدر است؟
در کشت محصولات مختلف، دمای مناسب عاملی مهم برای رشد درست و سریع و با کیفیت گیاهان است. بذر خیار گلخانه ای برای رشد مناسب خود، به دمایی حدود 18 تا 24 درجه نیاز دارد ولی مناسبترین رنج برای دمای گلخانه خیار بین 22 تا 27 درجه می باشد. حال اگر این دما کمتر یا بیشتر باشد در عملکرد خیار تاثیر گذار می باشد.
باید توجه کنید تا دمای محیط اطراف خیار در طی شب چندان زیاد نباشد؛ چرا که این دمای زیاد در شب، باعث آهسته شدن روند رشد محصولات میشود. می‌توان گفت که دمای مناسب برای گیاه در طی روز 25 تا 27 درجه سانتیگراد و دمای مناسب برای آن در طی شب 18 تا 20 درجه سانتی گراد است. اختلاف دمای شب و روز باعث تنش به گیاه شده و فاصله میانگره ها را افزایش و سطح برگ را گاهش میدهد.
دمای گلخانه خیار در زمستان
همانطور که گفته شد برای رشد بهینه بذر خیار گلخانه‌ای، دمایی در حدود ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتیگراد ضروری است. با این حال، بهترین دما برای خیار در زمستان بین 18 تا 25 درجه سانتیگراد است. هرگونه کاهش یا افزایش دما از این محدوده می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد خیار داشته باشد.
همچنین گیاه خیار حساسیت زیادی به دمای پایین محدوده ریشه دارد و در دمای زیر 18 درجه سانتیگراد جذب آب و مواد غذایی پایین آمده و گیاه را به بروز انواع بیماریها حساستر می کند، این مسئله در زمستان اهمیت بیشتری داشته و حتما” قبل از آبیاری باید دمای آب را کنترل نمود.
کنترل دمای مورد نیاز محیط کشت بذر خیار گلخانه ای
با توجه به موارد گفته شده درباره‌ی اهمیت دما برای بهبود کیفیت و راندمان کشت خیار گلخانه ای، باید با استفاده از دستگاه‌هایی، دما را کنترل و تنظیم کرد. یکی از آن دستگاه‌ها، ترموستات بوده که در ادامه آن را معرفی می‌کنیم.
نحوه‌ی کار ترموستات به این صورت است که با کاهش دمای محیط، سنسور مورد نظر فعال شده و با استفاده از هیتر، فضا را گرم می‌کند و در صورت رسیدن به دمای مناسب، هیتر خاموش میشود. این میزان حساسیت به این علت است که باید دمای بخش‌های مختلف یکنواخت باشد، چرا که بذر خیار حتی بیشتر از بسیاری بذرها به این تعادل دما نیاز دارد.
در حالت عادی هوای گرم‌تر، به سمت بالاتری از محیط می‌رود. برای ایجاد تعادل و این یکنواختی در محیط گلخانه، از فن‌ها استفاده میشود. این فن‌ها قابلیت دیگری نیز دارند، چرا که با استفاده از آنها، جریان هوایی که ایجاد میشود، در کم شدن میزان رطوبت خاک نیز تاثیر مثبت دارد.
میزان رطوبت مورد نیاز در گلخانه خیار
عامل رطوبت مثل عامل دما، بر میزان کیفیت محصولات بسیار موثر است. برای کشت خیار گلخانه‌ای، میزان رطوبت مورد نیاز بین65 تا 70 درصد می‌باشد. رطوبت بیشتر از این محدوده باعث شیوع انواع بیماریهای قارچی شده و رطوبتهای کمتر باعث تغیان آفاتی همچون کنه می گردد.
نحوه آبیاری خیار
آبیاری در روزهای اول کشت یا انتقال نشاء باید بصورت منظم صورت گیرد . میزان آبیاری بستگی به بافت خاک و دمای محیط دارد که با بررسی های انجام شده میزان و دور آبیاری تعیین می گردد .آبیاری بیش از حد باعث خفگی ریشه و عدم جذب مواد غذایی و همچنین گسترش بیماری های قارچی می گردد.
گاهی این امکان وجود دارد که بعد از فرآیند آبیاری بذر صیفی مورد نظر، به علت افزایش رطوبت خاک، بعضی از بیماریهای قارچی در محدوده‌ی ساقه و ریشه‌ی گیاه مورد نظر ایجاد شود. رطوبت نیز مانند عوامل موثر دیگر، باید در یک حد متعادل در فرآیند کشت بذر کنترل شود.
میزان آبیاری خیار به نوع خاکی که در آن رشد می‌کند بستگی دارد. در خاکهای سبک و شنی که سریع‌تر خشک می‌شوند، آبیاری تقریباً هر ۵ روز یک‌بار لازم است. اما در خاکهای سنگین، این فرایند به‌طور هفتگی و با مقدار ۱ تا ۱.۵ اینچ آب انجام میشود.
آبیاری باید به گونه‌ای باشد که حداقل ۷ سانتی‌متر از سطح خاک را مرطوب کند و آب به عمق منطقه ریشه نفوذ کند. بر اساس تحقیقات اخیر، عمق مناسب برای کاشت بذر خیار بین ۲.۵ تا ۳.۵ سانتی‌متر است. بنابراین، آبیاری عمیق برای رشد سالم بوته‌ها ضروری است.
کشت خیار بصورت نشاء بهتر است یا کشت مستقیم بذر؟
سوالی که اکثر گلخانه داران درمورد کشت خیار گلخانه ای می پرسند این است که آیا بذر را به صورت مستقیم در خاک بکاریم یا اینکه ابتدا بذر را در سینی نشاء کاشته و سپس به زمین اصلی انتقال دهیم؟ جواب این سوال بستگی به شرایط گلخانه، خاک و فصل کشت دارد.
تجربه نشان داده در صورتی که بتوان کشت را به صورت مستقیم انجام داد گیاه عملکرد بهتری ازخود نشان میدهد زیرا که گیاه خیار نسبت به شوک جابجایی حساسیت داشته ودر صورت کشت بصورت نشاء سیستم ریشه ای پس از انتقال به زمین اصلی رشد و توسعه کمتری نسبت به کشت مستقیم خواهد داشت که البته این مشکل را می توان با مشاوره کارشناسان خبره کشاورزی بهاران به حداقل رساند.
البته باید توجه داشت در کشتهای زمستانه کاشت بذر بصورت مستقیم مسایل مختلفی را در پی خواهد داشت از جمله این مشکلات می توان به درصد کوری بالا و عدم جوانه زنی کامل و یکنواخت بذر بدلیل سرد بودن خاک و محیط گلخانه نام برد همچنین در صورت آبیاری با آب سرد شیوع بیماری های قارچی افزایش می یابد و بهتر است در فصول سرد بذر خیار را بصورت نشایی کشت نمود.
عواملی که در کشت مستقیم خیار باید توجه داشت :
1- عمق کاشت مناسب بذر
2- آبیاری به اندازه و منظم
3- نور و دمای مناسب گلخانه
4- مبارزه با مورچه و موش و جانورانی که ممکن است از بذر تغذیه کنند
سخن آخر
با توجه به مطالب بیان‌شده، باید در فرآیند کشت بذر خیار گلخانه ای به ویژگی‌ها و شرایط متنوعی توجه شود تا بتوان بهترین نتیجه را کسب کرد. عدم توجه به شرایط، می‌تواند باعث از بین رفتن مرغوبیت میوه و عملکرد ضعیف در کشت شود. همچنین توصیه میشود بذر را از فروشگاههای معتبر تهیه نمایید تا از خسارت ناشی از کاشت بذر نامرغوب و یا تقلبی در امان بمانید.این موضوع می‌تواند زیان قابل توجهی برای گلخانه دار داشته باشد.
برای دریافت مشاوره در مورد کشت خیار گلخانه ای می توانید با شماره های 09372029781 و 07132233204 با کارشناسان کشاورزی بهاران در ارتباط باشید.
نگارش و گردآوری : مهندس رضا بوستانی
